wewnetrznewewnetrzne Zdrowe oświetlenie


G A L E R I A

CZ. I OŚWIETLENIE WEWNĘTRZNE

WSTĘP: Celem Galerii jest obrazowe przybliżenie niuansów związanych z problematyką zdrowego oświetlenia.
Zamieszczone w Galerii zdjęcia mogą w pewnym zakresie odbiegać od rzeczywistej barwy i kolorystyki ze względu na różne ustawienia i możliwości techniczne aparatów fotograficznych, którymi były wykonywane oraz monitorów, na których Państwo je oglądają. Aby uzyskać najwyższą wierność odtwarzania barw na fotografiach, polecamy ustawienie barw składowych RGB w monitorze na równe sobie wartości (R=G=B).

! Poniżej zaprezentowane lampy nie pokrywają się w 100% z asortymentem "Sklepiku" ponieważ celem galerii jest prezentacja pozytywnych zastosowań światła różnych wykonawców (również nie związanych z portalem) a nie przegląd oferty "Sklepiku".

1. Pokój przeznaczony do pracy i wypoczynku powinien być wyposażony w conajmniej dwa rodzaje oświetlenia. Do pracy (również w rozumieniu jej tylko jako pracy wzrokowej, np. czytanie książki) powinno się stosować świetlówki o chłodnej barwie światła 1.) (4000 - 6500 K) (patrz ZDROWE OŚWIETLENIE) i wskaźniku oddawania kolorów ponad 80%. Do wypoczynku, gry i zabawy stosować lepiej świetlówki o ciepłych barwach światła (2700 - 3000 K). Wskaźnik oddawania kolorów do takich celów (przy ciepłej barwie światła) wystarcza rzędu 60-80%. Bardzo ważne natomiast jest to, aby natężenie i barwa światła powiązane były ze sobą tak, by był zachowany komfort fizjologiczny, co ilustrują wykresy pod zdjęciami.

1.1. Przykład 1. Pokój gościnny Państwa G.


Świetlówka 1x15W
Barwa światła 2700 K
Oddawanie kolorów 75%


Świetlówka 2x23W
Barwa światła 4000 K
Oddawanie kolorów 82%


Barwa i natężenie światła są dobrane tak, aby
zachowany był komfort fizjologiczny wyznaczony
przez krzywe na wykresie


Barwa i natężenie światła są dobrane tak, aby
zachowany był komfort fizjologiczny wyznaczony
przez krzywe na wykresie


Przykład 2. Pokój gościnny Pani G.



Pokój oświetlony trzema świetlówkami, każda po 26W. Barwa światła 4000K, oddawanie kolorów 82%.




Pokój i żyrandol ten sam jak na poprzednim zdjęciu, natomiast pokazano tu różnicę w oświetleniu wywołaną zmianą barwy światła. Założone zostały świetlówki o barwie 6500K (moc i oddawanie kolorów bez zmian). Zimne światło dzienne wywołuje wrażenie pokoju mniej przytulnego. Nastrój zmienił się na bardziej surowy, rzeczowy. Takie oświetlenie może być opcją dla osób pracujących w domu oraz prowadzących bardzo aktywny tryb życia. Światło o barwie dziennej działa pobudzająco i przeciwdziała znużeniu. Chcąc stosować świetlówki o barwie dziennej do oświetlania pomieszczeń mieszkalnych pamiętać należy jednak o tym, iż im barwa światła jest bardziej "zimna" tym parametr mówiący o oddawaniu kolorów ma większe znaczenie (różnica w oddawaniu kolorów jest zdecydowanie bardziej widoczna niż dla barw "ciepłych"), zalecanym jest wtedy stosowanie wskaźnika oddawania kolorów powyżej 80%. Pamiętać przy tym należy również o zasadzie zachowania komfortu fizjologicznego, co pokazują załączone do zdjęć wykresy.




Dla celów wypoczynkowych opcja oświetlenia pośredniego odbitego od sufitu. Zwykłe świetlówki liniowe 2x18W o ciepło-białej barwie światła 2700K i oddawaniu kolorów 63% leżą na meblach, świecąc w sufit.




Przykład zastosowania ściemniacza do świetlówek. Gdy ściemniając światło wychodzimy poza zakres komfortu fizjologicznego należy pamiętać, że w takich warunkach oświetleniowych wysiłek wzrokowy (wykorzystanie wzroku) powinien być ograniczony do minimum.



Kinkiet pot kwiatkiem wyposażony w dwie świetlówki liniowe po 13W każda, emitujące światło o barwie 4000K i oddawaniu kolorów 85% jest tu uzupełnieniem tradycyjnego żyrandola o wszechstronnym (ogólnym) zastosowaniu.



Stosując w kinkiecie świetlówki o barwie dziennej (5000-6500K) i o oddawaniu kolorów w zakresie 70-90%, znakomicie nadaje się do czytania gazety lub książki siedząc wygodnie na kanapie.


1.3. Przykład 3. Pokój Państwa Ś.



Oświetlenie główne pokoju: trzy świetlówki kompaktowe, każda o mocy 23W i barwie światła 4000K, oddawanie kolorów 82%. Takie parametry światła są wystarczające do wykonywania domowych prac wzrokowych typu: czytanie, pisanie, majsterkowanie itp.


1.3. Przykład 3. Pokój Państwa Ś.



Oświetlenie do wypoczynku: na meblach z prawej strony dwie świetlówki liniowe, każda po 13W, barwa światła 2700K, oddawanie kolorów 82% i z lewej strony jedna świetlówka kompaktowa 11W o barwie 2700K i oddawaniu kolorów 82%.


Żyrandol umieszczony w centralnym punkcie sufitu służy do oświetlenia głównego trzema świetlówkami jednocześnie. Nie jest tu zastosowane, często spotykane rozdzielanie żyrandola na dwa przełączniki tzn. 2+1.

Dwie lampy na świetlówki liniowe położone na meblach służą do nastrojowego oświetlenia pośredniego, światłem pochodzącym z odbicia od sufitu.

Ozdobna lampa stojąca służy tu jako uzupełnienie braku oświetlenia części pokoju, w której nie ma wysokich mebli, na których ukryte mogą być świetlówki liniowe.

1.4. Przykład 4. Pokój Pani J.



Oświetlenie do prac wzrokowych: 3 świetlówki po 26W każda, o barwie 4000K i o oddawaniu kolorów 82%.




Oświetlenie do odpoczynku i relaksu: 2 świetlówki po 9W każda, o barwie 2700K i o oddawaniu kolorów 82%.












Przyjemny nastrój do odpoczynku i relaksu daje oświetlenie pośrednie (z odbicia - tu od sufitu i ścian). Do tego celu wykorzystano zwykłe podłużne doniczki, w których umieszczono świetlówki o barwie ciepło-białej (2700K), z trzonkiem G23, świecące w górę. Doniczki pomalowano wewnątrz na biało, a wspólny statecznik 13W (połączenie szeregowe świetlówek) leży za świecznikiem.




Żyrandol oświetlenia głównego, przystosowany do świetlówek z trzonkiem GX24d, które nie posiadają zintegrowanego statecznika jak wiele powszechnie znanych świetlówek kompaktowych. Stateczniki ukryte są w białym dekielku pod sufitem (kołpak z Citroëna Ami-8). Świetlówki bez zintegrowanych stateczników są znacznie krótsze oraz dostępne w szerszej gamie mocy, barw i oddawania kolorów.



1.4. Przykład 5. Pokój - tanio.


Zdrowe oświetlenie nie musi znaczyć - drogie. To, czy jest ono dobre czy wręcz szkodliwe, nie zależy od tego czy stać nas na kryształowe żyrandole czy nie. "Pies pogrzebany" jest przede wszystkim w doborze parametrów światła do przeznaczenia pomieszczenia, czyli chodzi o dobór odpowiednich dla pożądanych warunków oświetleniowych - źródeł światła. Na zdjęciu obok widać lampy, które zdecydowanie nie należą do hitów cenowych (ale i super estetycznym rozwiązaniem również to nie jest, jednak do niektórych zastosowań może okazać się zupełnie wystarczające).



Tradycyjny plafonier (niemal od wieków produkowany przez polskie fabryki) ze szkła wielowarstwowego (szkło przeźroczyste + szkło mleczne) ze świetlówką 9W o barwie ciepło-białej 2700K i o oddawaniu kolorów 82%. Służy on do przytulnego i nastrojowego oświetlenia pokoju podczas odpoczynku, relaksu, gier, zabaw itp.

! Należy jednak ustrzec się przed kupowaniem plafonierów ze szkła malowanego farbą na biało zamiast szkła mlecznego, ze względu na wyjątkowe straty na tłumieniu światła przez warstwę białej farby.


Oprawa świetlówkowa od wielu lat produkowana przez firmę Farel, przeznaczona do świetlówek liniowych (prostych) 36W. Zastosowana została tu świetlówka o barwie dziennej 5400K (barwa słońca w południe) i o oddawaniu kolorów 98%. Rozwiązanie proste i banalne, ale takich parametrów światła (5400K i Ra=98%) może pozazdrościć nie jeden posiadacz kryształowych czy srebrnych żyrandoli z tanimi świetlówkami z hipermarketu. Idealne rozwiązanie do intensywnych prac wzrokowych.

1.4. Przykład 6. Pokój Pani I.


Przyjemne nastrojowe oświetlenie za pomocą dwóch świetlówek (z trzonkiem G23) po 9W każda o barwie 2700K i o oddawaniu kolorów 82% w oprawie do świetlówek liniowych 2x36W, do której zamontowano (na końcach oprawy) oprawki G23 i statecznik 13W dla połączenia szeregowego świetlówek 2x9W.




Barwa i natężenie światła są dobrane tak, aby zachowany był komfort fizjologiczny wyznaczony przez linie na wykresie.



Oświetlenie do intensywnej pracy wzrokowej (czytanie, pisanie itp.). Zastosowane zostały dwie świetlówki po 36W każda o barwie 5400K (barwa słońca w południe) i o oddawaniu kolorów Ra 98 % (oświetlenie naturalne - słoneczne, Ra=100%).




Barwa i natężenie światła są dobrane tak, aby zachowany był komfort fizjologiczny wyznaczony przez linie na wykresie.

2. Kuchnia. Praca w kuchni nie wymaga raczej dużego obciążenia wzroku, ale jednak ze względu na stworzenie "rześkiej" atmosfery do pracy korzystniej stosować jest świetlówki o chłodnych barwach (4000-6500 K). Ponadto im barwa światła jest bliższa barwie 6500 K (oczywiście porównując źródła światła o tym samym wskaźniku oddawania kolorów Ra), tym bardziej zwiększa się łatwość rozróżniania kolorów, co niekiedy przy przygotowywaniu potraw ma znaczenie.










Barwa i natężenie są dobrane tak, aby zachowany był komfort fizjologiczny wyznaczony przez krzywe na wykresie.







Zastosowana tu została oprawa z przeźroczystym kloszem pryzmatycznym, wyposażona w dwie świetlówki 36W o barwie 6500K i o oddawaniu kolorów 85%. Oprawa ta, to nie są co prawda "piękne żyrandole", ale jej kluczową zaletą jest bezcieniowość, co jest pożądaną cechą oświetlenia w kuchni. Ponadto świetlówki liniowe są znacznie tańsze od świetlówek kompaktowych o tych samych parametrach składu widmowego i większa jest dostępność różnorodnych barw światła i wskaźników oddawania kolorów.

2.2. Przykład 2. Kuchnia Państwa Ś.



Barwa i natężenie światła są dobrane tak, aby
zachowany był komfort fizjologiczny wyznaczony
przez krzywe na wykresie

Świetlówki 2x23W
Barwa światła 4000 K
Oddawanie kolorów 82%









Do wiszącej lampy z jedną oprawką zostały dołożone jeszcze dwie oprawki, co umożliwia jednoczesne zainstalowanie trzech źródeł światła. Niektóre klosze umożliwiają dokładanie oprawek dzięki podłużnemu spłaszczeniu w górnej części klosza. Większa ilość oprawek jest przydatna, gdy stosując jedną świetlówkę (nawet o największej dostępnej mocy) uzyskujemy zbyt małe natężenie światła, aby mógł być osiągnięty komfort fizjologiczny.









Barwa i natężenie światła są dobrane tak, aby zachowany był komfort fizjologiczny wyznaczony przez linie na wykresie
Dla przykładu zostały założone 3 świetlówki po 23W o barwie 6000K i oddawaniu kolorów 82%.

W górnej części żyrandola wyraźnie widać trzy oprawki, z których dwie (skrajne) zostały zamontowane samodzielnie (dodatkowo). Chodzi tu o to, aby lampa była w stanie zapewnić wystarczającą ilość światła potrzebną do zachowania komfortu fizjologicznego a uzależnioną od barwy światła, którą to barwę należy dobrać zależnie od intensywności wykorzystania wzroku oraz od potrzeby stworzenia odpowiedniej atmosfery (do pracy lub do wypoczynku).

2.3. Przykład 3. Kuchnia Państwa G.


- Oświetlenie ogólne - lampa przy suficie: 4 świetlówki po 8W każda, o barwie 5400K i o oddawaniu kolorów 98%.
- Oświetlenie blatów, kuchenki i zlewozmywaka - w sumie 6 świetlówek po 8W, o barwie 5400K i o oddawaniu kolorów 98%.
- Oświetlenie barku - w daszku 3 lampy, po dwie świetlówki w lampie, każda świetlówka o mocy 5W, o barwie 4000K i o oddawaniu kolorów 82%.

Mała kuchnia (2 x 2 m.) otwarta. Ze względu na brak okna jest ona doświetlana w ciągu dnia. Lekko zachmurzone niebo emituje światło o barwie ok. 6500K, natomiast słońce - ok. 5400K . Tu dla dziennego doświetlania kuchni zdecydowano się na świetlówki o barwie 5400K ("cieplejszej" od 6500K) ze względu na wykończenie kuchni w ciepłych kolorach. Nad barkiem barwa światła jest jeszcze nieco cieplejsza (4000K) dla stworzenia przyjemniejszej atmosfery dla np. wypicia kawy itp.

 Wszystkie trzy rodzaje oświetlenia są włączane oddzielnie.




Do oświetlenia ogólnego zastosowano lampę własnej budowy, ponieważ drzwiczki szafek przy samym suficie ograniczają znacznie grubość możliwej do zastosowania lampy. Większość dostępnych na rynku plafonierów była zbyt gruba. Opis lampy w zakładce DLA HOBBYSTÓW.








Często spotykanym rozwiązaniem w kuchniach jest instalowanie żarówek halogenowych w daszku nad meblami. Takie rozwiązanie powoduje że blat roboczy jest tylko częściowo oświetlony ze względu na zasłanianie światła przez wiszące szafki oraz samym sobą zasłaniamy świecące nad głową żarówki. Tu zastosowano świetlówki za ozdobną (wykończeniową) listwą pod wiszącymi szafkami. Światło nie jest niczym zasłaniane a ponadto długie świetlówki (w przeciwieństwie do żarówek) dają oświetlenie rozproszone (bezcieniowe) co dodatkowo uniemożliwia jego zasłanianie np. rękoma.




Do oświetlenia blatów, kuchenki i zlewozmywaka wykorzystano świetlówki liniowe 8W o barwie dziennej 5400K i o oddawaniu kolorów 98%. Celowo zastosowano barwę światła identyczną z barwą lampy przy suficie aby uniknąć "pstrokacizny" kolorystycznej oświetlenia. Do zrealizowania takiego oświetlenia można zastosować dostępne w handlu oprawy, ale w tym przypadku zdecydowano się na własnoręczne wykonanie instalacji. Dla lubiących majsterkować szczegóły tej realizacji opisano w dziale DLA HOBBYSTÓW.




Kiedy po skończonym rodzinnym posiłku czeka nas dużo mycia, włączanie 6-ciu świetlówek 8-mio watowych pod ozdobną listwą, oświetlających wszystkie blaty byłoby nieekonomiczne. Z tego powodu w miejscu gdzie schodzą się dwie szafki (w rogu) nad zlewozmywakiem zamontowano pojedynczą świetlówkę 9W z trzonkiem G23 oraz statecznik 9W. Świetlówka ma barwę światła dzienną 6000K co pomaga dostrzec zabrudzenia i nieczystości. Oddawanie kolorów 82% jest tu całkowicie wystarczające.










Nad barkiem zainstalowano 3 punkty świetlne na świetlówki 2x5W o barwie 4000K i oddawaniu kolorów 82%. Barwa chłodno-biała 4000K doskonale współgra z barwą światła w kuchni dzienną 5400K oraz z barwą dzienną naturalnego światła wpadającego w ciągu dnia przez okno w pokoju. Często spotykanym rozwiązaniem w oświetleniu barków jest zastosowanie żarówek halogenowych. Ich wadą jednak, w stosunku do świetlówek jest duża energochłonność, emisja ciepła oraz wyjątkowo niewiele firm oferuje żarówki halogenowe o różnych barwach światła (dzienna, chłodno-biała, biała).




Uchylny okap nad kuchenką jest wyposażony w indywidualne oświetlenie włączane wraz z uchyleniem okapu, lub za pomocą przełącznika umieszczonego w okapie. Pierwotnie lampki okapu wyposażone były w dwie żarówki emitujące światło o barwie ciepło-białej około 2700K. W miejsce oprawek E14 do żarówek z "małym gwintem" zainstalowano oprawki G23 do świetlówek oraz statecznik 13W. Dwie świetlówki 9W połączono szeregowo. Emitują one światło o barwie dziennej 6000K i wskaźniku oddawania kolorów 82%. Takie oświetlenie sprawia, że różnice pomiędzy kolorami są lepiej widoczne, co często ma znaczenie podczas przygotowywania posiłków. Żarówka mimo oddawania kolorów 100% nie zapewnia takiego efektu, co jest związane z tym, że te 100% odnosi się do oddawania kolorów dla barwy światła jaką ta żarówka emituje. Ponadto drugą przyczyną zmiany barwy światła okapu jest zbliżenie się do barwy pozostałych źródeł światła w kuchni aby uniknąć nadmiernego zróżnicowania. Poza tym kuchnia jest jednak miejscem pracy a nie odpoczynku i relaksu przez co barwy chłodniejsze są bardziej odpowiednie.





2.4. Przykład 4. Kuchnia Pani J.

Kuchnia jest miejscem do którego zazwyczaj często wchodzi się i wychodzi. Trwałość nowoczesnych świetlówek coraz mniej jest zależna od ilości włączeń i wyłączeń. Niektórzy producenci twierdzą, że wiele z pośród świetlówek ich produkcji nie ma uzależnionej trwałości od częstotliwości ich załączania i wyłączania. Podają przy tym jednak minimalny czas świecenia i minimalny czas nieświecenia aby powyższe założenie było spełnione. To już jest duży plus, pod warunkiem przestrzegania tych minimalnych czasów, które są różne dla różnych świetlówek.



Aby, idąc do kuchni np. tylko po łyżeczkę do kawy, nie włączać świetlówki, której minimalny czas świecenia, niepowodujący zmniejszenia trwałości wynosi np. 2 minuty, można skorzystać z tradycyjnej żarówki. Jest to co prawda wyjątkowo energochłonne źródło światła, ale może idealnie nadawać się do zastąpienia bardziej wrażliwej świetlówki na krótki czas. Niestety potrzebne są wtedy dwa przełączniki i przewody, w co niewiele kuchni jest wyposażonych. Bez problemu jednak taką prostą modernizację można wykonać podczas remontu lub odnawiania kuchni.



Lampa na świetlówkę kołową 40W i żarówkę reflektorową R80 40W. Zaprojektowana z myślą o wykorzystaniu do oświetlenia głównego przez świetlówkę i chwilowego przez żarówkę. Podobna lampa mogłaby być wykorzystywana do oświetlenia głównego do prac wzrokowych i do oświetlenia do wypoczynku i relaksu, gdyby zamiast energochłonnej żarówki zastosować świetlówkę o barwie ciepło-białej z wewnętrznym odbłyśnikiem, podobną do żarówki zwierciedlonej. Ale to rozwiązanie przydatne byłoby raczej w pokoju, gdzie takie dwa rodzaje oświetlenia znajdują zastosowanie. [ Lampa ta jest szerzej opisana w dziale DLA HOBBYSTÓW ]



Wchodząc na chwilę do kuchni zapalamy żarówką zamiast świetlówki aby uchronić ją przed obniżeniem jej trwałości jeśli czas przez który będziemy w kuchni jest krótszy od minimalnego czasu świecenia świetlówki zapewniającego nie obniżenie się jej trwałości. Zastosowana została tu żarówka zwierciedlona R80 aby wyeliminować świecenie w stronę trzonka, do wnętrza nieprzeźroczystej oprawy lampy. Jeśli nie mamy lampy wyposażonej w świetlówkę + żarówkę, do wielu lamp (szczególnie do lamp na świetlówki liniowe z kloszem) można łatwo dołożyć dodatkową oprawkę na żarówkę.



Jako oświetlenie główne została zastosowana świetlówka kołowa 40W o barwie światła 6500K. Zapewnia ona dobrą ostrość widzenia, co jest przydatne w kuchni, ale pamiętać należy zawsze o powiązaniu barwy światła z natężeniem dla zachowania komfortu fizjologicznego aby oświetlenie nie męczyło z niego korzystających, ale przeciwnie - ułatwiało prace wzrokowe. Nie bez znaczenia jest też wskaźnik oddawania kolorów (Ra). Dla zapewnienia w miarę zbliżonych do naturalnych, warunków oświetleniowych, dla kuchni mógłby wynosić 80-90%. (grupa 1B).


3. Łazienka. Oczekiwania względem warunków oświetleniowych łazienki (szczególnie, co do barwy światła) można w znacznej mierze uzależnić nie od intensywności prac wzrokowych, ale od wystroju łazienki, ponieważ w łazience nikt nie czyta raczej książek, ani też łazienka nie jest miejscem intensywnej pracy. W łazience dominującym czynnikiem jest woda. Woda, mimo iż jest przeźroczysta, kojarzy się jednak najbardziej z kolorem niebieskim. Jeśli w wystroju łazienki dominują również barwy chłodne, idealnym jest zastosowanie świetlówek o barwie dziennej (5000-6500K) lub chłodno-białej (4000-5000K). Dla łazienek wykończonych ciepłymi barwami, światło również powinno być ciepłe (2700-3500K) lub (idąc na pewien kompromis) nieco chłodniejsze (3500-4000K) w celu poprawy kontrastu i ostrości widzenia. Bardzo ważną cechą światła jest tu poziom oddawania kolorów, który dla zachowania jak najbardziej zbliżonych do naturalnych warunków oświetleniowych powinien nie być niższy jak 80%, a nawet dla barw chłodnych mógłby przekraczać 90%. Trzeba również wziąć pod uwagę, że oglądając się w lustrze chcielibyśmy widzieć swoje ciało takim, jakim jest ono w rzeczywistości, bez zafałszowań wywołanych lampami mającymi braki w składzie widmowym.

3.1. Przykład 1. Łazienka Państwa G.





Łazienka oświetlona plafonierem na cztery świetlówki 2x9W + 2x7W o barwie 6000K i oddawaniu kolorów 82%


Przy lustrze dwa kinkiety na świetlówki 7W o barwie 6000K i oddawaniu kolorów 82%.






3.2. Przykład 2. Łazienka Pani G.





Łazienka oświetlona oprawą na świetlówkę liniową 36W. Ze względu na kafelki o barwie ciepłej zdecydowano się na świetlówkę o barwie 4000K zamiast stosowanej wcześniej (przed remontem) świetlówki o barwie dziennej 6500K. Ostrość widzenia uległa, co prawda zmniejszeniu, ale cieplejsza świetlówka daje za to przytulniejszy nastrój, a wymagania wzrokowe i tak są zaspokojone. Oddawaniu kolorów 85%


Nad lustrem żarówka liniowa jednotrzonkowa 60W. Dla osób korzystających często z oświetlenia przy lustrze wskazana jest (dla oszczędności) świetlówka, ale pamiętać należy o tym, aby oddawanie kolorów było odpowiednio wysokie (np. powyżej 90%), żeby nasza twarz nie wyglądała nienaturalnie. Z żarówki należy również zrezygnować, chcąc stosować oświetlenie ogólne barwą dzienną, która z barwą żarówki wywołuje zbyt duży kontrast.




Barwa i natężenie światła są dobrane tak, aby zachowany był komfort fizjologiczny wyznaczony przez krzywe na wykresie


3.3. Przykład 3. Łazienka Państwa Ś.





Łazienka oświetlona plafonierem wyposażonym w cztery świetlówki po 9W każda o barwie 6000K i o oddawaniu kolorów 82%.

Szafka z lustrzanymi drzwiczkami wyposażona w oprawę na świetlówkę 15W. W oprawie świetlówka o barwie 5400K (barwa słońca w południe) i o oddawaniu kolorów 98%. Takie parametry światła zapewniają bardzo wiarygodne i naturalne odbicie twarzy w lustrze szafki.

3.4. Przykład 4. Łazienka Pani J.



Niekiedy zdarza się, że nasza łazienka wygląda jak hydrofornia z powodów od nas niezależnych. Może nie trzeba wtedy silić się na "kryształowe żyrandole" ? Można zamontować lampę przemysłową, pasującą swym wyglądem do reszty wyposażenia łazienki. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie aby lampa była jednak solidna, z dobrych materiałów nie żółknących pod wpływem światła. Kluczowym jednak czynnikiem, od którego zależy dobre oświetlenie jest dobór źródła światła. Tu, ze względu na walory użytkowe, zdecydowano się na świetlówkę o barwie 6000K (np. piorąc, łatwiej dostrzec plamy i zabrudzenia przy świetle o barwie dziennej niż przy świetle o barwie ciepło-białej, czy nawet chłodno-białej 4000K). Świetlówka tu zastosowana, posiada zdolność oddawania barw 85%, co jest zupełnie wystarczające dla potrzeb oświetleniowych łazienki a dodatkowo, świetlówki z luminoforem wąskopasmowym (Ra=80-89%, grupa 1B) mają najwyższą sprawność (energooszczędność w porównaniu z takimi samymi świetlówkami ale z innymi luminoforami).




Oprawa przemysłowa, bryzgoodporna z kloszem pryzmatycznym rozpraszającym światło z tworzywa zawierającego stabilizatory zwiększające odporność na działanie promieniowania UV. Przystosowana do świetlówki T8, 18 lub 20W.

4. Biurko Powierzchnia robocza biurka powinna być oświetlona światłem o barwie chłodnej a nawet zimnej (4000K - 6500K). Powody tego zalecenia są następujące: a. Stosując nad blatem biurka znaczne natężenie światła (tzn. większe niż dla oświetlenia ogólnego) powinien zostać zapewniony komfort fizjologiczny. b. Przy biurku najczęściej wykonuje się prace o znacznym obciążeniu wzroku, więc pożądane jest zapewnienie dobrej ostrości widzenia aby drobne szczegóły były łatwo rozpoznawalne. c. W pochmurne dni często doświetlamy swoje biurka, więc aby połączyć ze sobą światło naturalne ze sztucznym należy zastosować barwę światła sztucznego jak najbardziej zbliżoną do światła naturalnego. Oddawanie kolorów natomiast powinno być wystarczająco wysokie, aby światło było w miarę naturalne, ale nie za wysokie, aby spowodowana tym bardzo duża ostrość widzenia i kontrast, szczególnie dla barwy dziennej, nie męczyła wzroku. Optymalna wartość to około 60 - 85% przy zastosowaniu barwy dziennej ~6000-6500K.

4.1. Przykład 1. Biurko A



Biurko jest oświetlone jedną świetlówką o mocy 9W, o barwie światła 6000K i o oddawaniu kolorów 82%. Po lewej stronie widać okno, z którego ze względu na zamglenie nieba wpada niewiele światła. Światło emitowane przez zachmurzony nieboskłon ma barwę ok. 6500K i oddawanie kolorów 100%. Widać, że światło emitowane przez świetlówkę ma podobną barwę do światła dziennego, przez co nie sprawia wrażenia światła sztucznego, nienaturalnego. Dlatego stosując doświetlanie w ciągu dnia barwa źródła sztucznego światła nie powinna zbytnio odbiegać od barwy dziennej.


4.2. Przykład 2. Biurko B



Biurko oświetlone świetlówką 11W, o barwie 6000K i oddawaniu kolorów 82%.


4.3. Przykład 3. Biurko C



Biurko oświetlone świetlówką 18W o barwie 6500K i oddawaniu kolorów 63%.


5. Stolik / biurko komputerowe. Ponieważ na ekranie monitora komputerowego zazwyczaj przeważają barwy chłodne, należy (w celu unikania niekorzystnych dużych kontrastów kolorystycznych) stosować do oświetlenia sal komputerowych (oraz do oświetlenia indywidualnego stolików) świetlówki o barwie dziennej 5000-6500K. Możliwości lamp, co do oddawania kolorów powinny zapewnić w miarę naturalne otoczenie pracy, gdzie wskaźnikiem wystarczającym będzie 70-90%. Otoczenie wokół i za monitorem również (przynajmniej minimalnie) powinno być oświetlone dla zredukowania kontrastów natężenia światła. W tym celu można skorzystać z oświetlenia ogólnego o zmniejszonym natężeniu lub za monitorem umieścić małą świetlóweczkę o barwie dziennej lub chłodno-białej.

5.1. Przykład 1. Biurko A



W pokoju oświetlenie ogólne (przy suficie) świetlówką 26W o barwie 4000K. Biurko oświetlone żarówką o barwie ~4000K dzięki bańce ze specjalnego niebieskiego szkła.



Żarówka z niebieskim i przeźroczystym balonem


5.2. Przykład 2. Biurko B



Nad biurkiem 3 oprawy na świetlówki 8W.



W oprawach świetlówki z wewnętrznym odbłyśnikiem (zwiększającym sprawność). Barwa światła 6500K, oddawanie kolorów 85%.


5.3. Przykład 3. Biurko C



Do oświetlenia biurka komputerowego zastosowano świetlówkę o mocy 11W z trzonkiem G23. Ze względu na "ciepły" wystrój pokoju (drewniane biurko, żółto-pomarańczowe ściany), zdecydowano się na zastosowanie nieco cieplejszej barwy światła świetlówki tj. 4000K. Oddawanie kolorów 82%. Ponadto pokój jest oświetlony równocześnie świetlówką przy suficie o barwie 5400K i oddawaniu kolorów 98%.


6. Lustro. Najważniejszą rolą lustra (oprócz jego walorów ozdobnych) jest zapewnienie odbicia(obrazu) jak najbardziej zbliżonego (identycznego) do przedmiotu znajdującego się przed nim. Aby oświetlenie przy lustrze nie wprowadzało dodatkowych zniekształceń w postaci nienaturalnej kolorystyki przedmiotu odbijanego, należy dopilnować, aby źródła światła znajdujące się przy lustrze miały jak najwyższy wskaźnik oddawania kolorów, - co najmniej ponad 80%, a najlepiej powyżej 90%. Barwa światła w celu zapewnienia dobrej ostrości i rozróżnialności niewielkich różnic odcieni koloru powinna być raczej chłodna, np. z zakresu 4000-6500K. Wybór konkretnej barwy z tego zakresu można uzależnić od: wystroju wnętrza, zastosowania lustra, barwy światła oświetlenia ogólnego itp.

7. Przedpokój / korytarz. Tu oświetlenie spełnia najczęściej tylko funkcję orientacyjną. Barwę światła można swobodnie dopasować do wystroju wnętrza na zasadzie: wykończenie drewniane, - barwa światła ciepła, wykończenie w stali nierdzewnej lub kamieniu, - barwa światła zimna itp. Wskaźnik oddawania kolorów można natomiast uzależnić od barwy. Dla ciepłych barw światła, różnica pomiędzy różnymi wskaźnikami oddawania kolorów jest mało widoczna, więc nie musi on być zbyt wysoki (np. około 70%), natomiast dla barw chłodnych a szczególnie dla barwy dziennej różnice pomiędzy wskaźnikami oddawania kolorów są bardzo widoczne, dlatego przy takiej barwie wskaźnik ten powinien być w miarę wysoki, np. 80-90%

8. Zakład pracy. Ze względu na różnorodność zakładów pracy, jak również wykonywanych w nich prac, trudno jest podać jednoznaczne uniwersalne zalecenia. Ogólnym zaleceniem jednak, odnośnie oświetlenia ogólnego, może być to iż ponieważ zakład pracy (jak sama nazwa wskazuje) jest miejscem pracy, należy raczej stosować źródła światła o chłodnych barwach dla stworzenia rześkiej atmosfery pracy a nie relaksu i odpoczynku, do czego bardziej nadają się lampy o barwach ciepłych. Oddawanie kolorów w pomieszczeniach w których ludzie przebywają w sposób ciągły nie powinno być niższe od 80% aby nie stwarzać nienaturalnego klimatu otoczenia, mogącego wywoływać zniechęcenie, rozdrażnienie, poczucie obojętności itp. Natężenie światła zależy dość znacznie od obciążenia wzroku, ale zawsze zachowany powinien być komfort fizjologiczny dzięki powiązaniu barwy światła z jego natężeniem, aby brakiem takiego komfortu nie męczyć dodatkowo pracownika. Stosowane oprawy oświetleniowe powinny być wyposażone w osprzęt pracujący w wysokich częstotliwościach dla wyeliminowania pulsacji światła, podnoszącej nieświadomie poziom stresu i męczącej pracownika. Ważne jest również aby zastosowane w oprawach zapłonniki automatycznie odłączały uszkodzone lampy. Szczególnie mrugające zużyte świetlówki wybitnie denerwują i utrudniają skupienie podczas pracy.

8.1. Przykład 1.



Oprawy na trzy świetlówki 36 lub 40W. W oprawach świetlówki 36W o barwie 6500K i oddawaniu kolorów 85%.




Oprawy na cztery świetlówki 36 lub 40W. W oprawach świetlówki 36W o barwie 6500K i oddawaniu kolorów 85%.




Oprawy na trzy świetlówki 36 lub 40W. W oprawach świetlówki 36W o barwie 6500K i oddawaniu kolorów 85%. Oprawy trzy-świetlówkowe wyposażone w konwencjonalne stateczniki można zasilić z linii 3-fazowej (lub poprzez stateczniki elektroniczne) aby wyeliminować efekt pulsacji światła, co w przypadku oświetlenia elementów wirujących może spowodować złudzenie ich bezruchu przy pewnych ich prędkościach obrotowych i możliwość wypadku.


9. Szkoła. Bardzo częstym zastosowaniem dla oświetlenia sztucznego jest doświetlanie sal lekcyjnych w pochmurne dni. Barwa światła emitowanego przez zachmurzony nieboskłon jest około 6500K. Aby doświetlanie sal w ciągu dnia współgrało z naturalnym światłem wpadającym przez okna, barwa źródeł światła sztucznego również powinna być zbliżona do barwy zachmurzonego nieboskłonu. Niekiedy ze względu na małe otwory okienne doświetlanie konieczne jest również w słoneczny dzień. Słońce w południe emituje światło o barwie ok. 5400K i świetlówki o takiej barwie są również produkowane. Niekiedy dla stworzenia ciepłej i przytulnej atmosfery spotyka się zastosowanie świetlówek o ciepło-białej barwie 3000K. Pytanie tylko czy oświetlenie sali lekcyjnej ma sprzyjać zrelaksowaniu i odprężeniu, czy jednak pracy i skupieniu. Kompromisowym rozwiązaniem może być zastosowanie świetlówek o dość neutralnej barwie chłodno-białej 4000K, szczególnie w szkołach, gdzie doświetlanie w ciągu dnia nie jest potrzebne. Idealnym rozwiązaniem byłaby możliwość regulacji barwy światła i natężenia. Takie rozwiązania są już realizowane. Barwa i natężenia zmieniają się w zależności od pory dnia, co ma rewelacyjny wpływ na około dobowy rytm funkcji życiowych. Wskaźnik oddawania kolorów natomiast nie powinien być niższy od 80%, po to aby widziane otoczenie nie było postrzegane jako nienaturalne i ponure.

Portal o zdrowym oświetleniu.
Data ostatniej aktualizacji serwisu: 03-04-2021 15:42:07
© 2006 by AZI