|
Pulsacja światła
Pulsacja światła (migotanie) jest spowodowana zasilaniem źródła światła z sieci prądu
przemiennego. Powszechnie w naszym kraju częstotliwość dostarczanego nam prądu wynosi 50 Hz. Oznacza to, że lampa włącza się i wyłącza
100 razy na sekundę. Mimo iż jest to na pozór nie widoczne, ludzkie oko (czego dowodzą badania) reaguje podświadomie na takie migotanie,
w efekcie czego dochodzi do powstania tzw. Stresu wzrokowego. Bliższe szczegóły na ten temat w opracowaniu.
Pulsacja taka zależy nie tylko od częstotliwości prądu zasilającego, ale i od rodzaju źródła
światła.
- Lamp żarowych (żarówek) nie dotyczy to zjawisko, ponieważ rozgrzany do wysokiej temperatury drucik wolframowy, ma tak dużą bezwładność
cieplną że jego wahania temperatury nie nadążają za zmianami prądu.
- Świetlówek problem dotyczy jak najbardziej, ale jednocześnie jest wiele sposobów jego wyeliminowania.
W zakładach pracy, gdzie jest możliwość zasilania lamp z sieci 3-fazowej, stosować można oprawy 3-świetlówkowe, gdzie każda ze świetlówek
w oprawie zasilana będzie z innej fazy, w efekcie czego świetlówki będą pulsować na przemian (tak jak prąd w poszczególnych fazach).
W oprawach dwuświetlówkowych zasilanych z sieci jednofazowej dość powszechnie stosuje się przesunięcie w fazie jednej ze świetlówek za
pomocą kondensatora włączonego w szereg ze statecznikiem. Coraz częściej spotyka się stosowanie w oprawach stateczników elektronicznych
zasilających świetlówki prądem o wysokiej częstotliwości. Świetlówki kompaktowe z trzonkiem gwintowym statecznik mają wbudowany w swoim
cokole, i najczęściej jest to statecznik elektroniczny. Świetlówki kompaktowe ze zwykłym statecznikiem indukcyjnym bardzo często pulsację
mają znacznie "wygładzoną" ze względu na podwyższoną bezwładność luminoforu świecącego z dużą luminancją. Pewnym rozwiązaniem w celu
wygładzenia pulsacji jest stosowanie opraw z kloszami "mlecznymi". Część światła odbijając się od wnętrza klosza, wraca do wewnątrz,
odbija się od podstawy i wychodzi z lampy z opóźnieniem. Można tu analizować różne drogi i załamania, ale w efekcie światło od świetlówki
do oświetlanego pomieszczenia przebywa bardzo różne drogi w różnym czasie. Choć prędkość światła jest olbrzymia (w próżni wynosi 299
792 458 m/s), to jednak następuje wygładzenie drgań. W lepszych świetlówkach (z wyższymi wskaźnikami oddawania barw) stosuje się luminofory
(biały proszek w rurze) o podwyższonej bezwładności (potrafiące nawet zupełnie wyeliminować drgania).
|
|
|
Tętnienie światła lampy rtęciowej
|
Tętnienie światła świetlówki o barwie białej i wskaźniku oddawania barw grupy 3
|
|
Jak widać na wykresach, tętnienie światła nawet zwykłej świetlówki rurowej o bardzo niskim oddawaniu kolorów, w oprawie bez
klosza i zasilanej przez zwykły statecznik indukcyjny jest o połowę łagodniejsze w stosunku do standardowej lampy rtęciowej. Świecenie luminoforu
w momencie zmiany kierunku w świetlówce nie zanika, a jedynie obniża się, a wartość tego obniżenia zależy od zastosowanego luminoforu.
|
- Odnośnie innych lamp, których problem tętnienia światła również dotyczy, sposoby zapobiegania drganiom mogą być w wielu przypadkach
podobne jak dla wcześniej opisanych świetlówek.
Radosław Gryncewicz
|
